CIKGU ONLINE – Perbincangan tentang “Perlaksanaan Sistem Percukaian Di Zaman Kerajaan Bani Abbasiyah” adalah fokus utama kita kali ini. Sistem percukaian merupakan nadi kepada mana-mana kerajaan untuk menguruskan pentadbiran, pembangunan, dan kebajikan rakyat. Kerajaan Bani Abbasiyah, yang terkenal dengan zaman kegemilangannya, telah melaksanakan sistem percukaian yang sistematik dan efisien. Mari kita teliti dengan lebih mendalam bagaimana sistem ini berfungsi dan sumbangannya kepada kemakmuran kerajaan.
Tujuan perbincangan ini adalah untuk menganalisis dengan terperinci jenis-jenis cukai, kaedah pelaksanaannya, dan impaknya terhadap masyarakat dan negara pada zaman tersebut. Pemahaman yang jelas tentang sistem percukaian ini akan memberi gambaran bagaimana kerajaan Abbasiyah berjaya mencapai kegemilangan dan meninggalkan legasi yang agung dalam sejarah tamadun Islam.
Perlaksanaan Sistem Percukaian
Di Zaman Kerajaan Bani Abbasiyah (STPM)
A. Pendahuluan
Kerajaan Bani Abbasiyah (750-1258 M) mencatatkan era keemasan dalam sejarah Islam, dikenali dengan kemajuan pesat dalam pelbagai bidang, termasuk pentadbiran, ekonomi, ilmu pengetahuan, dan kebudayaan. Kejayaan ini sebahagian besarnya disumbangkan oleh sistem percukaian yang teratur dan cekap. Sistem ini diuruskan oleh pelbagai diwan (jabatan) seperti Diwan al-Jund (Jabatan Ketenteraan) dan Diwan al-Kharaj (Jabatan Percukaian). Sumber utama pendapatan kerajaan Abbasiyah adalah daripada cukai kharaj (cukai tanah), jizyah (cukai perlindungan ke atas bukan Islam), dan usyur (cukai perniagaan).
B. Isi-Isi Penting
1. Penubuhan Diwan al-Kharaj
Diwan al-Kharaj memainkan peranan penting dalam pentadbiran cukai tanah, yang merupakan sumber pendapatan utama kerajaan Abbasiyah memandangkan majoriti penduduknya adalah petani. Jabatan ini bertanggungjawab menguruskan semua aspek percukaian tanah, termasuk melantik pemungut cukai, menentukan kadar cukai, dan memastikan pematuhan peraturan. Ketua Diwan al-Kharaj mempunyai kuasa yang luas dalam melaksanakan tugasnya.
Kepentingan Diwan al-Kharaj semakin terserlah apabila Khalifah al-Mahdi menubuhkan Jabatan Akauntan Negara untuk mengawal selia kewangan setiap jabatan, terutamanya hasil pungutan dan perbelanjaan. Khalifah Harun al-Rasyid pula mengarahkan Qadhi Besar Baghdad, Abu Yusuf bin Yaaqub, untuk menyusun peraturan percukaian. Hasilnya, terhasillah Kitab al-Kharaj yang menjadi rujukan utama dalam pentadbiran cukai, memastikan keadilan dan ketelusan.
2. Pelaksanaan Kharaj
Kharaj dikenakan ke atas tanah yang dimiliki oleh bukan Islam (zimmi) di wilayah taklukan Islam. Kadar kharaj berbeza mengikut faktor-faktor seperti lokasi, kesuburan tanah, sistem pengairan, dan jenis tanaman. Kadar minima ialah 10 dirham bagi setiap unit tanah pertanian. Bayaran kharaj boleh dibuat dalam bentuk mata wang atau barangan bernilai seperti hasil pertanian dan ternakan.
Terdapat beberapa syarat pengenaan kharaj, antaranya tanah tersebut dimiliki oleh zimmi, digunakan untuk pertanian, atau disewakan. Namun, pengecualian diberikan jika hasil pertanian musnah akibat bencana alam.
Khalifah al-Mahdi memperkenalkan sistem Muqasamah, iaitu cukai dikenakan berdasarkan peratusan hasil pertanian. Kharaj menjadi sumber pendapatan utama kerajaan Abbasiyah, terutamanya pada zaman kemajuan pesat pertanian. Sebagai contoh, pada zaman Khalifah al-Makmun, pungutan kharaj di wilayah Iraq mencecah 27.8 juta dirham, manakala di Khurasan sebanyak 28 juta dirham.
3. Pelaksanaan Jizyah
Jizyah merupakan cukai perlindungan yang dikenakan ke atas zimmi sebagai balasan jaminan keselamatan dan kebebasan mengamalkan agama mereka. Khalifah Abbasiyah mengembalikan sistem pungutan jizyah seperti zaman Khulafa al-Rasyidin, dengan kadar tahunan 48 dirham untuk golongan kaya, 24 dirham untuk golongan pertengahan, dan 12 dirham untuk golongan miskin.
Pelaksanaan pungutan jizyah dipantau oleh gabenor wilayah. Golongan yang dikecualikan termasuk wanita, kanak-kanak, orang tua, fakir miskin, orang kurang upaya, hamba, dan pesakit kronik. Berbeza dengan zaman Bani Umayyah, kerajaan Abbasiyah tidak membezakan antara orang Islam Arab dan bukan Arab dalam pengenaan jizyah.
4. Pelaksanaan Usyur
Usyur ialah cukai perniagaan yang dikenakan ke atas pedagang Islam dan bukan Islam. Kadar usyur adalah 2.5% untuk pedagang Islam dan 5% untuk pedagang bukan Islam. Nilai minimum dagangan yang dikenakan usyur ialah 200 dirham.
Zaman Abbasiyah menyaksikan perkembangan pesat dalam sektor perdagangan. Baghdad menjadi pusat perdagangan antarabangsa yang penting, dengan pelabuhan-pelabuhan utama seperti Basrah dan Kaherah mengendalikan barang dagangan bernilai jutaan dirham. Usyur menjadi sumber pendapatan penting kerajaan daripada aktiviti perdagangan yang rancak ini.
Khalifah al-Mahdi mula mengenakan cukai perniagaan di pasar dan kedai di seluruh wilayah Islam. Hasil pungutan usyur digunakan untuk pembangunan infrastruktur dan kemudahan awam, termasuk menyediakan kemudahan perniagaan.
C. Kesimpulan
Sistem percukaian yang sistematik dan efisien merupakan faktor utama yang menyumbang kepada kegemilangan dan kemajuan kerajaan Bani Abbasiyah. Pungutan cukai yang stabil membolehkan kerajaan menyediakan pelbagai kemudahan dan perkhidmatan kepada rakyat, selain membiayai pembangunan negara dalam pelbagai bidang. Sistem percukaian ini mencerminkan kebijaksanaan pemimpin Abbasiyah dalam mentadbir kewangan negara dan memastikan kesejahteraan rakyat.
Penutup
Itulah “Perlaksanaan Sistem Percukaian Di Zaman Kerajaan Bani Abbasiyah“. Semoga perbincangan ini memberi manfaat kepada para pelajar dalam memahami sejarah dan tamadun Islam, khususnya sistem pentadbiran kerajaan Bani Abbasiyah. Sistem percukaian yang adil dan efisien merupakan asas kepada pembangunan sesebuah negara. Kita wajar mengambil iktibar daripada sejarah dan menerapkan prinsip-prinsip yang baik dalam menguruskan hal ehwal negara pada masa kini.
