CIKGU ONLINE – Perbincangan tentang “Ciri-Ciri Kehidupan Masyarakat Arab Jahiliah” adalah fokus utama kita kali ini. Zaman Jahiliah merujuk kepada tempoh masa di Semenanjung Tanah Arab sebelum kedatangan Islam. Istilah “Jahiliah” berasal daripada perkataan Arab “jahala” yang bermaksud jahil atau tidak mengetahui. Namun, istilah ini bukan sahaja merujuk kepada kejahilan dalam aspek agama, tetapi juga merangkumi aspek akhlak, sosial, dan budaya masyarakat Arab pada ketika itu.
Tujuan utama perbincangan ini adalah untuk mengkaji dan memahami ciri-ciri kehidupan masyarakat Arab Jahiliah dalam pelbagai aspek, termasuklah ekonomi, sosial, dan budaya. Dengan memahami ciri-ciri ini, kita dapat menghayati kepentingan dan impak kedatangan Islam dalam membawa perubahan dan kemajuan kepada masyarakat Arab, seterusnya menjadi asas kepada pembinaan tamadun Islam yang gemilang.
Ciri-Ciri Kehidupan Masyarakat Arab Jahiliah (STPM)
A. Pendahuluan
Zaman Jahiliah merupakan suatu tempoh yang penting dalam sejarah Arab. Ia merupakan zaman kegelapan di mana masyarakat Arab hidup dalam kejahilan dan kesesatan, jauh daripada petunjuk agama yang benar. P.K. Hitti, seorang sejarawan terkemuka, menyatakan bahawa kejahilan masyarakat Arab Jahiliah lebih tertumpu kepada aspek agama, bukan dari segi ilmu pengetahuan. Hal ini kerana pada zaman tersebut, tiada nabi atau kitab suci yang menjadi petunjuk dan sumber rujukan bagi masyarakat Arab. Al-Quran menggambarkan zaman Jahiliah sebagai zaman yang tidak mempunyai nabi dan kitab suci, tidak mempunyai peradaban, dan masyarakatnya berakhlak buruk, angkuh, bongkak, serta jahil kerana tidak boleh menulis dan membaca. Era Jahiliah ini berlaku selama tiga abad, iaitu selepas keruntuhan kerajaan Saba’ peringkat ketiga atau peringkat akhir Himyar, sekitar tahun 300M sehingga turunnya Al-Quran dan kerasulan Nabi Muhammad s.a.w pada tahun 610M.
B. Isi-Isi Penting
1. Mengamalkan Pertanian
- Keruntuhan empangan Maarib di Yaman mengakibatkan ketidakstabilan politik dan kemerosotan ekonomi masyarakat Arab.
- Pengeluaran pertanian di selatan Semenanjung Tanah Arab merosot akibat ketiadaan sistem pengairan yang baik.
- Aktiviti pertanian terhad di kawasan subur yang mempunyai oasis seperti di Yaman.
2. Menjalankan Kegiatan Perdagangan
- Orang Arab menjalankan aktiviti perdagangan di kota Makkah, Hirah, dan Ghassan.
- Aktiviti perdagangan berlaku antara selatan dengan utara – perdagangan dua musim iaitu musim sejuk di Yaman dan musim panas di Syam, dan pada musim haji tertumpu di Makkah.
- Rombongan perdagangan dalam bentuk kumpulan dikenali sebagai kafilah.
- Perdagangan dijalankan dalam sistem barter.
- Barang dagangan utama ialah bijiran, wangi-wangian, rempah ratus, gaharu, berhala, dan sebagainya.
3. Melakukan Rompakan
- Puak Badwi melakukan rompakan ke atas kafilah perdagangan kaum bangsawan Quraisy.
- Rompakan menjadi pekerjaan utama dan dianggap sebagai satu pekerjaan yang mulia.
4. Menjalankan Penternakan
- Kegiatan utama kaum Badwi ialah menternak secara nomad.
- Antara binatang ternakan seperti unta, kambing, dan biri-biri.
- Mereka berpindah randah untuk mencari kawasan rumput dan air bagi binatang ternakan.
- Binatang ternakan menjadi simbol status kekayaan.
- Ekonomi masyarakat Quraisy tidak berkembang kerana permusuhan yang ketara antara golongan kaya dengan miskin.
5. Struktur Masyarakat
- Struktur masyarakat Arab terbahagi kepada dua iaitu Arab Hadari (tinggal di bandar) dan Arab Badwi (tinggal di padang pasir).
- Mereka tertakluk kepada sistem berkabilah.
- Masyarakat berkabilah berlandaskan pertalian darah dan keturunan (semangat asabiyah).
- Mereka bermegah dengan kabilahnya dan memandang hina terhadap kabilah lain.
6. Semangat Assabiyyah
- Perasaan setiakawan atau assabiyah yang sangat kuat dalam kalangan anggota kabilah.
- Sering berlaku peperangan antara kabilah.
- Tujuan peperangan adalah untuk mencari nama, kuasa, pengaruh, dan harta benda sebagai lambang kemegahan kabilah.
- Peperangan melibatkan dua atau lebih suku dan memakan masa yang lama walaupun disebabkan oleh perkara kecil sahaja. Contoh: Perang Basus antara kabilah Bakr dengan Rabi’ah.
7. Kedudukan Wanita
- Kedudukan wanita tidak dipandang tinggi dalam masyarakat atau keluarga.
- Amalan menanam anak perempuan hidup-hidup.
- Lebih suka mempunyai ramai anak lelaki kerana beranggapan anak perempuan boleh menimbulkan masalah sosial dan ekonomi.
C. Kesimpulan
Kehidupan masyarakat Arab Jahiliah dicirikan oleh kejahilan dan kesesatan dalam aspek sosial, budaya, dan agama. Kedatangan Islam melalui Nabi Muhammad s.a.w. telah membawa cahaya petunjuk dan rahmat kepada masyarakat Arab, mengeluarkan mereka daripada kegelapan Jahiliah kepada kehidupan yang lebih baik dan bermakna. Islam telah berjaya mengubah cara hidup masyarakat Arab secara menyeluruh, membentuk akhlak mulia, menegakkan keadilan, dan membina tamadun yang gemilang.
Penutup
Itulah “Ciri-Ciri Kehidupan Masyarakat Arab Jahiliah“. Semoga perbincangan ini dapat memberikan manfaat dan kefahaman yang lebih jelas tentang keadaan masyarakat Arab sebelum kedatangan Islam. Dengan mempelajari sejarah silam, kita dapat mengambil iktibar dan pengajaran daripada kesilapan lalu, seterusnya membina masyarakat yang lebih baik dan harmonis berasaskan nilai-nilai Islam yang universal.
